Б.Энхбаяр vs Д.Амарбаясгалан

"Эрдэнэс Тавантолгой" ХК нь Бортээгийн уурхайн гэрээт олборлогчийг сонгон шалгаруулах 715.9 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй тендерт “МТАС” түншлэлийг хууль бусаар шалгаруулсан тухай “ Нүүрсний” гэх хэргийн сонсголын үеэр шинжээч танилцуулсан. МТАС нь “Монголиан контракт майнинг сейрвис”, “Таван хур”, “Админерал”, “Спэйшлмайнинг сервес” ХХК гэх таван компанийн түншлэл байсан бөгөөд үүнд Засгийн газрын зарим гишүүний хамаарал бүхий хэмээн нэр холбогдсон. Тухайлбал, ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан “Админерал” ХХК-тай нэр холбогдсон юм. Хэдийгээр дээрх түншлэлийн үйл ажиллагаа эхлээгүй ч тухайн түншлэлд давуу эрх олгож, хууль зөрчсөн гэж Хянан шалгах түр хорооноос үзсэн.

ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан өнгөрсөн мягмар гарагт “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн БЭТ-д Бортээгийн уурхайн гэрээт олборлогчийн сонгон шалгаруулалтыг хүчингүй болгох чиглэл өгсөн тухай мэдээлэл гарсан юм. УИХ-ын шийдвэр гараагүй байхад ЗГХЭГ-аас ийм үүрэг өгөх нь хууль зөрчих үү гэх эргэлзээг үүсгэсэн бөгөөд энэ тухайд УИХ-ын чуулган дээр Хянан шалгах түр хорооны тайланг хэлэлцэх үеэр хөндөгдсөн юм. УИХ-ын гишүүн, ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаяр “Монгол Улсыг олон сая ам.долларын өрөнд оруулах “операци” байхыг үгүйсгэхгүй” гэх хариулт өгсөн нь Д.Амарбаясгаланг энэ хэрэгт холбоотой байж болзошгүй гэх мэдээллийг үгүйсгэхгүй гэдгээ батлав.

УИХ-ын гишүүн, ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаяр “Оюунчимэг гишүүн Монгол Улсын ЗГХЭГ-ын даргаас Бортээгийн нүүрсний уурхайн гэрээт борлуулагчийг сонгон шалгаруулах тендерийг цуцлах үүргийг өгсөн. Үүнтэй холбоотойгоор Монгол Улс 50 сая долларын өрөнд энэ түр хорооны хяналт шалгалтаас болоод орох эрсдэл үүсч байгаа юм биш үү гэж асууж байна.

Өөрөөр хэлбэл, Энхбаяраа чиний хяналт шалгалтаас болоод Монгол Улс 50 сая долларын өрөнд орчихож байгаа юм биш үү гэж асууж байх шиг байна. Тийм юм байхгүй. УИХ-ын хяналт шалгалтаар энэ асуудал анхнаасаа дуусах хүртлээ Монгол Улсын хуулийг зөрчсөн нөхцөл байдал тогтоогдсон. Нэг компанид давуу байдал олгосон хүмүүсийн албан тушаалын гэмт хэргийн асуудал үүний дараа яригдана. Мөн үүнтэй холбоотойгоор хууль хяналтын байгууллагаар нэмж тодруулах шаардлагатай 30 сая ам.долларын асуудал шалгагдах ёстой. Энэ ямар учиртай бэлэн мөнгө хэнд хаашаа өгөгдсөн, хаанаас эх үүсвэртэй, яаж Монгол Улсын хилээр орж ирсэн бэ гэдэг асуудал шалгагдах ёстой.

Харин УИХ-ын түр хороо тайлангаа тавьж, УИХ-ын тогтоол гаргаж, үүнийг хүчингүй болгох шийдвэрээс өмнө амжиж Бортээгийн уурхайн тендерийг хууль бус байдлаар хүчингүй болгоод “хуульзүйн үндэслэлгүйгээр хүчингүй болгосон” гэдгээр Монгол Улсыг өрөнд оруулах операци явагдаж байгааг үгүйсгэхгүй. Эрдэнэс Монгол компаниас Тавантолгой ХК-ийн БЭТ-д өнөөдөр үүнийг яаралтай хүчингүй болгох бичиг явсан байна билээ. Энэ асуудал хууль тогтоомжийн дагуу УИХ-ын шийдвэрийн дагуу хүчингүй болох ёстой. Тэгж байж, энэ шийдвэр хууль зүйн үндэслэлтэй болж, Монгол Улс ямар нэг компанийн өмнө хариуцлага үүрэх нөхцөл байдал үүсэхгүй. Тэгэхээр УИХ-ын тогтоолоор өмнө түр хороо тайлангаа тавихаас өмнө урьтаж, хууль зүйн үндэслэлгүйгээр хүчингүй болгож Монгол улсыг олон сая долларын өрөнд унагах санаархалтай үйл ажиллагаа явагдаж байхыг би үгүйсгүй.

Тийм ч учраас Тавантолгой компанийн бүрэн эрхт төлөөлөгч Ганбатад энэ асуудлыг УИХ-ын шийдвэр гарахаас өмнө шийдвэрлэхгүй байхыг сануулсан” хэмээн чуулганы танхимд хэллээ.